Η γοητεία του τίποτα

Στην ομιλία του κατά την έναρξη του 8ου Συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας στο Φάληρο ο Πρόεδρος της κ. Σαμαράς επανέλαβε για πολλοστή φορά την ιδεολογική τοποθέτηση του κόμματος στον χώρο του "κοινωνικού φιλελευθερισμού" αναφέροντας συγκεκριμένα:

"...Μιλάω για τον Κοινωνικό Φιλελευθερισμό
Που διευρύνει την εμβέλεια της Νέας Δημοκρατίας και δεξιότερα και αριστερότερα.
Γιατί ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός ξεπερνά τα παραδοσιακά τείχη που χωρίζουν πολιτικά τους ανθρώπους..."

Ωραία και παχιά λόγια χωρίς καμία ουσία. Η πρώτη αστοχία του συλλογισμού αυτού βρίσκεται σε αυτή καθ' εαυτή την λογική που τοποθετεί τον φιλελευθερισμό κάπου στον άξονα αριστεράς-δεξιάς* (βλ. σημείωση). Η τοποθέτηση αυτή έχει αποδειχθεί αρκετά ανεπαρκής. Στη πράξη οι συντηρητικοί τείνουν να είναι πιο φιλελεύθεροι σε οικονομικά ζητήματα, ενώ οι σοσιαλιστές σε θέματα που άπτονται της ατομικής ελευθερίας. Έτσι, αν θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε τον παραδοσιακό άξονα αριστεράς-δεξιάς σε θέματα που άπτονται των ατομικών ελευθεριών οι φιλελεύθεροι θα τοποθετούνταν αριστερά και σε θέματα οικονομίας δεξιά! 
Είναι, λοιπόν, απορίας άξιο πως ο "κοινωνικός φιλελευθερισμός" του κ. Σαμαρά καταφέρνει και ταυτόχρονα "διευρύνει την εμβέλεια της Νέας Δημοκρατίας και δεξιότερα και αριστερότερα"!!!
Έχει μάλιστα κι έτοιμο το σκεπτικό του ισχυρισμού αυτού στην συνέχεια της φράσης του: "...Γιατί ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός ξεπερνά τα παραδοσιακά τείχη που χωρίζουν πολιτικά τους ανθρώπους"!!! Προφανώς για να το λέει αυτός, έτσι θα είναι! Η επιχειρηματολογία αυτή πρόκειται περί κορυφαίου συλλογισμού του κ. Σαμαρά που διεκδικεί το βραβείο της "πιό εύπεπτης μπαρούφας" κάτι αντίστοιχου των "χρυσών βατόμουρων" στον χώρο του κινηματογράφου. Τα μικρότερα σε ηλικία παιδάκια δίνουν μια αντιστοίχου βεληνεκούς απάντηση στις ερωτήσεις που απαιτούν επεξήγηση: "Γιατί...έτσι!"

Ένα απλό ερώτημα του καλόπιστου παρατηρητή θα ήταν το γιατί με την έναρξη του συνεδρίου ο νέος αρχηγός σπεύδει να προκαταλάβει την ιδεολογική ταυτότητα του κόμματος και δεν αφήνει να εξελιχθεί ένας σχετικός διάλογος και με το πέρας του συνεδρίου να διαμορφωθεί η ιδεολογική πλατφόρμα του κόμματος; Αν ιδεολογία, καταστατικές αλλαγές, αλλαγές συμβόλων είναι προκαθορισμένα τότε τι χρειαζόταν το συνέδριο; Για να χειροκροτήσουν τα πλήθη τις αποφάσεις του "πεφωτισμένου" ηγέτη;

Ας επιστρέψουμε όμως στο βασικό μας θέμα:
Η επιμονή στην χρήση του αδόκιμου όρου "κοινωνικός φιλελευθερισμός" υποδηλώνει -λογικά- δύο γεγονότα:

Πρώτον, την υποσυνείδητη υποταγή των συντηρητικών πολιτών της χώρας μας στην αριστερή κουλτούρα. Και αυτό γιατί ουσιαστικά ντρέπονται να πουν αυτό που πραγματικά είναι! Εφευρίσκουν, έτσι, ένα όρο που απαλύνει τις συνειρμικές εντυπώσεις του κακού "φιλελευθερισμού".

Είτε, δεύτερον, ως έντονα κρατιστές, άρα μη φιλελεύθεροι, ψάχνουν για έναν ιδεολογικό αυτοπροσδιορισμό ετεροκαθορισμένο ως προς την σοσιαλιστική κυρίαρχη τάση.

Είτε ισχύει το πρώτο, είτε το δεύτερο, η ηγεσία της ΝΔ δεν τολμά (ή δεν επιθυμεί) να αυτο-καθοριστεί ως φιλελεύθερη, αλλά εφευρίσκει "αδόκιμους" όρους (όπως ο κοινωνικός φιλελευθερισμός) σε μια καθαρά αμυντική λογική. Επιπλέον, ο όρος αυτός καθ' εαυτός εκτός από "αδόκιμος" υποδηλώνει και την ιδεολογική σύγχυση των εμπνευστών του. Το "κοινωνικός" αποτελεί την απόδοση στα ελληνικά του "social". Ο όρος "σοσιαλισμός" αποτελεί απλή λεκτική μεταφορά στην ελληνική του "socialism". Αν προσπαθούσαμε να αποδώσουμε στα Ελληνικά τον όρο "social-liberalism" μεταφράζοντας θα καταλήγαμε στο "κοινωνικός φιλελευθερισμός" και με την λογική της λεκτικής μεταφοράς στο "σοσιαλ-φιλελευθερισμός"!
Εκ των ανωτέρω συνάγεται πως με την χρήση τους όρου "κοινωνικός φιλελευθερισμός" είμαστε ολίγον σοσιαλιστές και ολίγον φιλελεύθεροι, είμαστε δηλαδή, ολίγον κρατιστές και ολίγον αντι-κρατιστές, είμαστε, με λίγα λόγια, ότι μας βολεύει! Αποδεικνύεται, έτσι, πως ο "κοινωνικός φιλελευθερισμός" μπορεί να σημαίνει πολλά, μπορεί να σημαίνει και τίποτα. Είναι ένας βολικός όρος αυτοπροσδιορισμού της ιδεολογίας του "λίγο απ' όλα". Μιας ιδεολογίας που από την πρώτη ανάγνωση προδίδει την καιροσκοπική και ιδιαιτέρως λαϊκίζουσα προοπτική της. Μιας ιδεολογίας που κρύβει πίσω από ένα φανταχτερό περιτύλιγμα το απόλυτο τίποτα.

Αυτή την ιδεολογική κενότητα επιλέγει ως ιδεολογία της η Νέα Δημοκρατία.

Χάρισμα της.


------------------------------------------
*ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Εδώ και πολλές δεκαετίες, η συνηθισμένη άποψη για την πολιτική – δηλαδή ο νοητικός «χάρτης» που χρησιμοποιούσαμε σχεδόν όλοι μας, αναφορικά με τις πολιτικές πεποιθήσεις – συνίσταται στην ευθεία «αριστεράς-δεξιάς». Η ευθεία αυτή απεικονίζεται ως ακολούθως:

<-------- αριστερά ------ κέντρο ------- δεξιά -------->

Όταν εμπλουτίζεται, η ευθεία αναπαριστάται και ως εξής:

<--- άκρα αριστερά --- κομμουνισμός --- σοσιαλισμός --- κέντρο --- συντηρητισμός --- άκρα δεξιά --- φασισμός --->

Το μοντέλο αυτό είναι παραπλανητικό και άκρως προβληματικό. Δεν παρέχει τη δυνατότητα τοποθέτησης για εκατομμύρια ανθρώπων που δεν εμπίπτουν αμιγώς σε κάποια παραλλαγή της αριστεράς ή της δεξιάς. Στην πραγματικότητα, αποκλείει τα εκατομμύρια πολιτών που δεν θεωρούν πως οι χαρακτηρισμοί «αριστερός», «δεξιός», «σοσιαλιστής», «συντηρητικός» περιγράφουν επακριβώς τις πεποιθήσεις τους. Το πραγματικό πολιτικό φάσμα της εποχής μας είναι πολύ πιο πολύπλοκο από το παραδοσιακό υπεραπλουστευμένο μοντέλο.

Επίσης, η ευθεία «αριστεράς-δεξιάς» δεν παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων πολιτικών κατηγοριών. Δεν μας εξηγεί ποιες είναι οι σημαντικές διαφορές μεταξύ των φιλελεύθερων, των συντηρητικών, των φασιστών κλπ. Δεν μας δίνει πληροφορίες για τις απόψεις αυτών και άλλων πολιτικών ομάδων.
Συνεπώς, το μοντέλο της «αριστεράς-δεξιάς» αποτελεί σήμερα μια στρεβλή, παραμορφωμένη, ανακριβή απεικόνιση της σύγχρονης πολιτικής σκηνής, έναν λανθασμένο και παραπλανητικό πολιτικό μονοδιάστατο χάρτη.

Η ανάγκη για έναν νεότερο, πιο ακριβή και πιο ενδελεχή πολιτικό χάρτη ήταν πλέον επιτακτική. Ο Πίνακας του Nolan αναπτύχθηκε ως μια σύγχρονη εναλλακτική λύση σε ένα ελλιπές και προβληματικό μοντέλο απεικόνισης της ιδεολογικής τοποθέτησης . Ο David Nolan, δημοσίευσε για πρώτη φορά την τρέχουσα – δισδιάστατη - μορφή του πίνακα σε ένα άρθρο του με τίτλο «Ταξινόμηση και Ανάλυση των Οικονομικοπολιτικών Συστημάτων» στο τεύχος του Ιανουαρίου του 1971 του “The Individualist”, του μηνιαίου περιοδικού της Ένωσης για την Ατομική Ελευθερία (Society for Individual Liberty, SIL).

Η κατηγοριοποίηση των πολιτικών ομάδων σύμφωνα με τον Πίνακα του Nolan είναι η ακόλουθη:

(Το κείμενο και το σχήμα της σημείωσης παρατίθενται κατόπιν αδείας από το F.W. Taylor Foundation - www.taylorfoundation.eu/)