Το faq της κρίσης

1. Η κρίση είναι εισαγόμενη;
Λάθος. Η κρίση δεν είναι εισαγόμενη, αλλά δημιουργήθηκε από την συσσώρευση κρατικών ελλειμμάτων επί δεκαετίες.

2. Γιατί όμως η κρίση εκδηλώθηκε τώρα;
Διότι λόγω του υπέρογκου δανεισμού μας, οι δανειστές μας έπαψαν πια να μας δανείζουν. Πρακτικά, έχασαν την εμπιστοσύνη τους ότι θα μπορούσαν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους.

3. Γιατί μας επέβαλλαν το μνημόνιο;
Κανείς δεν μας επέβαλλε το μνημόνιο. Ήταν δική μας επιλογή. Θα μπορούσαμε εναλλακτικά να επιλέξουμε την χρεοκοπία. Το μνημόνιο αποτελεί μια συμφωνία επέκτασης του δανεισμού μας, αλλά επειδή πια οι δανειστές μας δεν μας εμπιστεύονται, μας θέτουν – μέσω του μνημονίου - τους όρους που πρέπει να ικανοποιήσουμε για να συνεχίσουν να μας δανείζουν.

4. Γιατί το μνημόνιο προκαλεί δυστυχία;
Δεν προκαλεί το μνημόνιο την δυστυχία. Αυτό που προκαλεί δυστυχία είναι η διακοπή της δανειοδότησης της χώρας. Για δεκαετίες καταναλώναμε περισσότερα από όσα παράγαμε. Την διαφορά την καλύπταμε με δανεικά. Από την στιγμή που έπαψαν να μας δανείζουν, αυτομάτως υποχρεωνόμαστε να ζούμε με λιγότερα χρήματα. Άρα περνάμε χειρότερα. Όμως εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε δανεικά γιατί ακόμη δεν καταφέραμε να παράγουμε περισσότερα από όσα χαλάμε. Συν ότι πρέπει να πληρώνουμε τους τόκους των προηγουμένων δανείων. Για να μας δώσει αυτά τα νέα δανεικά η διεθνής κοινότητα θέλει να σιγουρευτεί ότι μειώνουμε τις εστίες σπατάλης. Σε καμία περίπτωση όμως η διεθνής κοινότητα δεν επιθυμεί να μας δανείζει για να συνεχίζουμε μη παραγωγικές δαπάνες (=κατανάλωση).

5. Και που πήγαν τα λεφτά που μας δάνειζαν τόσα χρόνια; Ποιοι τα έφαγαν;
Οι πηγές σπατάλης ήσαν πολλές. Για παράδειγμα αυξήθηκε ο αριθμός των υπαλλήλων που εργάζονταν στον δημόσιο τομέα και στις ΔΕΚΟ. Έτσι, το κράτος κλήθηκε να πληρώνει περισσότερους μισθούς. Επιπλέον και οι μισθοί στον δημόσιο τομέα αυξήθηκαν δυσανάλογα προς αυτούς του ιδιωτικού τομέα. Έτσι, όχι μόνο έπρεπε να πληρώνονται περισσότεροι υπάλληλοι αλλά και μεγαλύτεροι μισθοί. Επιπλέον το κράτος ίδρυσε δεκάδες νέους δημόσιους οργανισμούς, ινστιτούτα κλπ, που δεν συνέβαλλαν στην παραγωγή εθνικού πλούτου αλλά στην αύξηση των δαπανών.

6. Δηλαδή φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι;
Η διόγκωση του δημοσίου δεν ήταν η μόνη αιτία. Το χρέος επιβαρύνθηκε και από μία σειρά αδιαφανών προμηθειών του δημοσίου προς επιχειρηματίες που είχαν «προνομιακή» πρόσβαση στις κυβερνήσεις. Για δεκαετίες υπογράφονταν οι περίφημες «προγραμματικές συμβάσεις» όπου δηλαδή το δημόσιο και οι οργανισμοί που επόπτευε προμηθεύονταν αγαθά και υπηρεσίες χωρίς διαγωνισμούς καταβάλλοντας αξίες πολύ μεγαλύτερες από τις τρέχουσες της διεθνούς αγοράς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα από την μια την υπερ-κερδοφορία των «εκλεκτών» επιχειρήσεων και από την άλλη την επιβάρυνση των δημοσίων ελλειμμάτων.

7. Τους δημοσίους υπαλλήλους πολιτικοί δεν τους διόριζαν; Τις προγραμματικές συμβάσεις πολιτικοί δεν τις υπέγραφαν; Μήπως για όλα αυτά τελικά η ευθύνη είναι των πολιτικών;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πίσω από όλες αυτές τις αποφάσεις θα βρείτε τις υπογραφές πολιτικών. Όμως η επιλογή τους αυτή δεν ήταν απλά μια προσωπική τους πολιτική. Οι πολιτικοί της τελευταίας τριακονταετίας ανδρώθηκαν σε αυτό που ονομάζουμε κομματικό κράτος και λειτούργησαν υπό την πίεση του λεγόμενου πολιτικού κόστους. Το ρουσφέτι και η συναλλαγή χρειάζονται δύο πλευρές για να λειτουργήσουν. Οι πολίτες συνωστίζονταν στα πολιτικά γραφεία και πίεζαν για ρουσφέτια (από τα πιο απλά μέχρι τα πιο πολύπλοκα) και διορισμούς και οι πολιτικοί ικανοποιούσαν τα αιτήματα των «πελατών τους». Από την άλλη πλευρά οι δημόσιοι προμηθευτές φρόντισαν να ελέγχουν τα ΜΜΕ με αποτέλεσμα να «κρατούν» όμηρους τους πολιτικούς και να τους «υποχρεώνουν» σε ένα θλιβερό παιχνίδι εξάρτησης και συναλλαγής.

8. Και οι τράπεζες; Με τόσα κέρδη κάθε χρόνο γιατί να μην συνεισφέρουν κι αυτές;
Οι τράπεζες βρίσκονται κι αυτές σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Για να στηρίζουν το ελληνικό κράτος όλες αυτές τις δεκαετίες αγόραζαν κρατικά ομόλογα. Συγκεκριμένα το 84% των κρατικών ομολόγων βρίσκονται στα χέρια των ελληνικών τραπεζών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι έδιναν στο ελληνικό δημόσιο τα χρήματα των καταθετών ανταλλάσοντας τα με «χαρτιά» που υπόσχονται μελλοντική επιστροφή αυτών των χρημάτων από το κράτος συν κάποιο τόκο. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι στα θησαυροφυλάκια των Ελληνικών τραπεζών δεν βρίσκονται πλέον τα χρήματα των Ελλήνων καταθετών αλλά κρατικά ομόλογα. Οι τράπεζές μας λοιπόν στερούνται ρευστότητας και ουσιαστικών κεφαλαίων.

9. Δηλαδή αν το Ελληνικό κράτος χρεοκοπήσει αυτόματα χρεοκοπούν και όλες οι Ελληνικές τράπεζες;
Ακριβώς! Και αυτό διαλύει τον μύθο πως οι ξένοι μας βοηθούν διότι φοβούνται μην χρεοκοπήσουν οι δικές τους τράπεζες. Έτσι, γίνεται απόλυτα κατανοητό πως χρεοκοπία του Ελληνικού κράτους σημαίνει ταυτόχρονα χρεοκοπία του Ελληνικού Τραπεζικού συστήματος, απώλεια των καταθέσεων των πολιτών και κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων που έχουν κι αυτά καταθέσει όλα τους τα κεφάλαια σε Ελληνικές τράπεζες. Αυτό πρακτικά θα σημάνει μεγάλη δυστυχία και φτώχια για τον Ελληνικό λαό. Πολλές φορές μεγαλύτερη δυστυχία από αυτή που προκαλούν οι συνέπειες των μέτρων του μνημονίου.

10. Μήπως η επιστροφή στη δραχμή θα ήταν μια κάποια λύση;
Η επιστροφή στην δραχμή δεν θα μείωνε ούτε το έλλειμμα, ούτε το χρέος της χώρας, τα οποία είναι ούτως ή άλλως σε ευρώ. Άρα για να μπορούν να αποπληρωθούν –σε συνάλλαγμα- πάλι θα έπρεπε να ληφθούν τα ίδια σκληρά μέτρα για περικοπή των δημοσίων σπαταλών και αύξηση της εθνικής παραγωγής, ώστε η χώρα να πάψει να παράγει ελλείμματα. Επιπλέον, η ανυποληψία των αγορών για την ελληνική οικονομία θα κορυφωνόταν κάτι που θα σήμαινε την πρακτική αδυναμία δανεισμού, άρα –λόγω έλλειψης συναλλάγματος- την διακοπή αγοράς βασικών αγαθών για την διαβίωσή μας όπως πετρέλαιο, πρώτες ύλες, τρόφιμα κλπ. Η Ελλάδα θα έμπαινε σε μια αναγκαστική «Αλβανοποίηση» δηλαδή θα έκλεινε τα σύνορά της, βασικά αγαθά θα ήταν σε έλλειψη και ο πληθωρισμός θα εκτινασσόταν εξανεμίζοντας τα εισοδήματα κυρίως των φτωχότερων κοινωνικών ομάδων. Και στο σενάριο αυτό η φτώχια και η δυστυχία θα κατέγραφαν ιστορικά υψηλά που θα μπορούσαν να συγκριθούν μόνο με αυτά των πρώτων μετα-κατοχικών χρόνων. Ουσιαστικά η χώρα θα γύριζε, τουλάχιστον, πενήντα χρόνια πίσω.

11. Μα αν ισχύουν όλα αυτά η πολιτική «μνημονίου» είναι η μόνη λύση;
Ουσιαστικά ναι. Ακόμη και χωρίς το μνημόνιο η χώρα μας θα έπρεπε να εφαρμόσει αντίστοιχης αυστηρότητας –δυσάρεστα από πρώτη ματιά- μέτρα για να αποκλείσει την πιθανότητα οποιασδήποτε μορφής χρεοκοπίας. Από την στιγμή που οι πιστωτές μας, μας κόβουν το «βερεσέ» πρέπει να μάθουμε να ζούμε με λιγότερα. Με όσα δηλαδή παράγουμε μόνοι μας. Μόνο όταν αρχίσουμε να παράγουμε ποιο «πολλά» θα μπορέσουμε να ξαναζήσουμε πιο «καλά».

12. Και γιατί οι ξένοι έσπευσαν να μας στηρίξουν; Μήπως αυτοί έχουν να χάσουν, τελικά, πιο πολλά από την δική μας χρεοκοπία;
Οι ξένοι έσπευσαν να μας στηρίξουν διότι φοβήθηκαν πως μια δική μας κατάρρευση, επειδή συμμετέχουμε στο ευρώ, πιθανώς να οδηγούσε σε ανεξέλεγκτες αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλο το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Όπως αναφέραμε παραπάνω οι ξένες τράπεζες κατέχουν μόνο το 16% των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (=χρέος) έναντι του 84% που κατέχουν οι Ελληνικές. Η στήριξη που παρείχε η ΕΕ και το ΔΝΤ στην Ελλάδα –μέσω του μνημονίου- ήταν προκλητικά προνομιακή ως προς την αντίστοιχη που παρασχέθηκε σε τρίτες χώρες, έγινε με εξαιρετικούς για την Ελλάδα όρους (πολύ χαμηλό επιτόκιο) και το μόνο αντάλλαγμα που μας ζήτησαν ήταν να σοβαρευτούμε (=μεταρρυθμίσεις μνημονίου).

13. Ναι, αλλά τελικά αυτοί που την πληρώνουν είναι οι μισθωτοί, ενώ οι φοροφυγάδες και το μεγάλο κεφάλαιο για άλλη μια φορά την γλυτώνουν.
Η κατανομή των φορολογικών βαρών δεν ήταν επιλογή του μνημονίου αλλά της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση επέλεξε τον εύκολο δρόμο της μείωσης μισθών και της αύξησης της φορολογίας καθώς και της επιβολής μιας σειράς νέων τακτικών και έκτακτων εισφορών διότι αδυνατεί (ή δεν επιθυμεί) ουσιαστικά να ελέγξει τις δύο μεγαλύτερες μαύρες τρύπες απώλειας εσόδων: α) την φοροδιαφυγή και β) τις προκλητικές σπατάλες του στενότερου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Αναφορικά με την φοροδιαφυγή δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Μόνη η σύγχρονη τεχνολογία σε συνδυασμό με ένα πλέγμα εξορθολογισμού των ελέγχων και αυστηρότατων κυρώσεων θα μπορούσαν να κλείσουν αυτή την πληγή. Για να επιτευχθεί αυτό χρειάζονται ικανότητες και πολιτική βούληση. Όσον αφορά τις σπατάλες του στενότερου και ευρύτερου δημόσιου τομέα χρειάζεται εφαρμογή ενός προγράμματος ανασχεδιασμού των παρεχομένων, από το κράτος, υπηρεσιών που θα οδηγήσει σε δραστική μείωση γραμματειών και διευθύνσεων υπουργείων, εποπτευόμενων φορέων και ΔΕΚΟ. Αυτό, σήμερα, συγκρούεται με την βαθύτατα ριζωμένη κρατικιστική νοοτροπία των πολιτικών κομμάτων και τα συντεχνιακά συμφέροντα της κομματικής τους πελατείας (συνδικάτα, στρατιές διορισθέντων ΔΥ -πρώην αφισοκολλητών- κλπ).

14. Μα καταργώντας δημόσιους οργανισμούς και ΔΕΚΟ δεν θα επιβαρυνθεί η ήδη διογκούμενη ανεργία; Αυτό δεν θα έχει σαν αποτέλεσμα να στερέψει παντελώς η ροή χρήματος στην αγορά και να επιταχυνθεί η ύφεση;
Θα μπορούσαμε να παραφράσουμε αυτό το ερώτημα ως εξής: Δεν θα αποτελούσε λοιπόν λύση της κρίσης να διορίσουμε ένα εκατομμύριο επιπλέον δημοσίους υπαλλήλους για να πέσει περισσότερο χρήμα στην αγορά και να ανακοπεί η ύφεση; Δυστυχώς από αυτούς που θέτουν αυτό το ερώτημα διαφεύγει το γεγονός πως το ίδιο το δημόσιο δεν παράγει πλούτο αλλά αντλεί τα έσοδά του είτε από δανεισμό είτε από την φορολογία του παραγωγικού ιδιωτικού τομέα. Δεδομένου ότι η πρώτη στρόφιγγα στέρεψε μένει η δεύτερη. Αλλά η υπέρμετρη φορολόγηση του ιδιωτικού τομέα, για να αμείβονται οι δημόσιοι υπάλληλοι, οδηγεί είτε σε μετανάστευση των επιχειρήσεων σε γειτονικές χώρες είτε σε διακοπή της λειτουργίας τους. Η μόνη μας λοιπόν λύση είναι η μείωση του μεγέθους του δημοσίου, έστω και με απολύσεις, ώστε να μπορέσουν να μειωθούν άμεσα οι φόροι, να παραμείνουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα και να έρθουν και νέες, να οδηγηθούμε δηλαδή σε ανάπτυξη του παραγωγικού ιδιωτικού τομέα που θα απορροφήσει –αναπτυσσόμενος- και την ανεργία.